Cơ chế phát sinh ngộ độc thực phẩm (NĐTP) trong cộng đồng liên quan mật thiết giữa 3 yếu tố là: tác nhân gây NĐTP – thựcphẩm ô nhiễm tác nhân gây NĐTP– người tiêu dùngthựcphẩm ô nhiễm tác nhân gây NĐTPNếu tồn tại cả 3 yếu tố trên thì Ngộ độc thực phẩm chắc chắn sẽ xảy ra trong cộng đồng. Nếu sử dụngcácbiệnpháp can thiệp cắt đứt sự liên kết của 1 trong 3 yếu tố trên sẽ làm cho vụ Ngộ độc thực phẩm không thể phát sinh trong cộng đồng. Phòng chống Ngộ độc thực phẩm tập trung vào việc thực hiện các biện pháp giảm thiểu và làm gián đoạn mối liên kết của 3 yếu tố trên. Đây chính là nguyên tắc và cơ sở khoa học trong phòng chống ngộ độc thực phẩm.

1. Nguyên tắc phòng chống ngộ độc thực phẩm

a) Kiểm soát sự ô nhiễm thực phẩm toàn bộ chuỗi cung cấp thực phẩm, nhằm bảo đảm thực phẩm an toàn.

b) Thông tin, truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức và thực hành tốt của các đối tượng về an toàn thực phẩm

c) Giám sát Ngộ độc thực phẩm và phân tích nguy cơ ô nhiễm thực phẩm nhằm phát hiện sớm nguy cơ ngộ độc thực phẩm

d) Điều tra, khắc phục nhanh chóng, hiệu quả nhằm giảm thiểu tác động của Ngộ độc thực phẩm tới sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng và phòng ngừa ngộ độc thực phẩm và bệnh truyền qua thực phẩm trong cộng đồng.

2. Các biệnpháp dự phòng ngộ độc thực phẩm

a) Xây dựng, áp dụng và duy trì đầy đủ các quy chuẩn kỹ thuật và tiêu chuẩn an toàn thuiwcj phẩm ở toàn bộ chuỗi cung cấp thực phẩm, đảm bảo sự vận hành chính xác các tiêu chuẩn, quy chuẩn ở mọi lúc, mọi nơi.

b) Xây dựng chương trình, triển khai hiệu quả các biện pháp thông tin, truyền thống, giáo dục phù hợp nhằm nâng cao nhận thức – thực hành bảo đảm an toàn thực phẩm cho các đối tượng: người quản lý, người kinh doanh, người tiêu dùng.

c) Xây dựng và vận hành hệ thống giám sát Ngộ độc thực phẩm, bệnhtruyền qua thựcphẩm và hệ thống phân tích nguy cơ:

- Hệ thống giám sát bao gồm: chỉ tiêu giám sát, kênh giám sát, tần suất giám sát, chế độ thông tin báo cáo.

- Hệ thống phân tích nguy cơ bao gồm: đánh giá nguy cơ, quản lý nguy cơ và truyền thông nguy cơ.

- Ban hành quy chế điều tra Ngộ độc thực phẩm, huấn luyện các đội điều tra và triển khai điều tra nhanh chóng, kịp thời.

- Ban hành thường quy xử lý Ngộ độc thực phẩm và bệnhtruyền qua thựcphẩm cho tất cả các tuyến thực hiện.

- Xây dựng chế độ kiểm thực ba bước (kiểm thực trước khi nhập thực phẩm, kiểm thực trước khi xuất thực phẩm và kiểm thực trước khi ăn), duy trì chế độ lưu mẫu thực phẩm.

d) Quy định và tổ chức lưu mẫu thực phẩm theo quy định của pháp luật.

đ) Kiểm tra, thanh tra an toàn thực phẩm trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm phát hiện sớm, điều chỉnh, bổ sung các biện pháp bảo đảm an toàn thực phẩm trong toàn bộ chuỗi cung cấp thực phẩm.

3. Các biện pháp phòng chống ngộ độc thực phẩm

a) Giám sát, phát hiện sớm Ngộ độc thực phẩm và bệnhtruyền qua thựcphẩm trong cộng đồng (ca Ngộ độc thực phẩm lẻ tẻ, vụ Ngộ độc thực phẩm, nguy cơ Ngộ độc thực phẩm), cảnh báo sớm cho cơ quan chức năng, người sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng.

b) Điều tra dịch tễ học Ngộ độc thực phẩm  theo quy định để xác định cơ sở nguyên nhân, bữa ăn nguyên nhân, thức ăn nguyên nhân và nguyên nhân nhanh chóng và chính xác.

c) Truy nguyên nguồn gốc thực phẩm gây Ngộ độc thực phẩm, xử lý triệt để thực phẩm gây Ngộ độc thực phẩm và nguyên nhân gây ô nhiễm thực phẩm.

d) Cấp cứu, điều trị sớm, hiệu quả và triệt để người mắc NĐTP và giám sát chặt chẽ đối với đối tượng nguy cơ mắc Ngộ độc thực phẩm.

đ) Duy trì chế độ kiểm tra, kiểm soát an toàn thực phẩm tại cơ sở xảy ra Ngộ độc thực phẩm.

Nguồn sưu tầm: Sổ tay tuyên truyền về an toàn thực phẩm của Văn phòng Điều phối về vệ sinh an toàn thực phẩm tỉnh (NXB Thanh Hóa năm 2022)